Günümüzde veri merkezi yapılanmasında, ses ve görüntü gibi kesintiye ve gecikmeye duyarlı uygulamalar ve cihazlar, İnternet tabanlı servisler, bulut bilişimi, sanallaştırma ve masaüstü sanallaştırma gibi teknolojilerinin kullanımının giderek artması nedeniyle, ağ yönetimi çok daha önemli bir konuma gelmiş durumda. 2000’li yıllarda sadece belli başlı ürünleri bu konuma dâhil edebiliyorken günümüzde artık mobil cihazlardan, dizüstü bilgisayarlardan, ağın geniş alan ağı yüzündeki yönlendirici, modem, yerel ağdaki anahtar ve kablosuz erişim noktalarına kadar, IP adresine sahip olan bütün donanımlar, ağ yönetiminde artık önemli faktörler haline geldiler.
Ağ yönetimi kavramı deyince aklımıza, tüm bu bahsetmiş olduğumuz ağı oluşturan bileşenlerin performansını, yedekliliğini, ölçeklenebilirliğini, güvenilirliğini, sürekliliğini ve güvenliğini sağlamak gelir. Bu kavramları kontrol etmek için var olan donanımların anlık veya herhangi bir zaman diliminde sahip olduğu değerleri görüntüleyip, bu değerlere dayanarak sağlamaktır. Bu nedenle görüntüleme ve izleme, hata analizi, yapılandırma, bakım ve onarım, performans ve güvenlik en temel ağ yönetim fonksiyonlarını oluşturmaktadır.
Ağ yönetimini Uluslararası Telekomünikasyon Birliğinin(ITU), Telekomünikasyon Yönetim Ağı(TMN) olarak tanımlamış olduğu beş mantıksal katmanla tanımlama yapabiliriz;
İYK – İşletme Yönetimi Katman
SML – Hizmet Yönetimi Katmanı
NML – Ağ Yönetimi Katmanı
EML – Eleman Yönetim Katman
NEL – Ağ Elemanı Katmanı
Telekomünikasyon Yönetim Ağı(TMN) için oluşturulan bu katmanlar yönetim kısmında ve cihaz kontrolü, alımı gibi yapıları içerir. Bu katmanlarla beraber Ağ yönetiminin tutarlılık sağlamak amacıyla, Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) FCAPS model olarak bilinen uluslararası bir ağ yönetim modeli geliştirdi. Bu model ağ yönetiminin bel kemiğini oluşturan beş temel alanları belirler:
Fault – Hata Yönetimi
Configuration – Ayar Yönetimi
Accounting – Muhasebe Yönetimi
Performance – Performans Yönetimi
Security – Güvenlik Yönetimi
Telekomünikasyon Yönetim Ağı(TMN)
İYK – İşletme Yönetimi Katman
İş yönleriyle ilgili fonksiyonları içerir, örneğin, eğilimleri ve kalite sorunlarının analizini, ya da fatura ve diğer mali raporlar için bir temel oluşturur.
SML – Hizmet Yönetimi Katmanı
Pazar hedefleri, müşteri hizmet seviyesini, hizmet kalitesi, maliyet ve zaman hesaplanması, müşteri veya dâhili kullanıcılara sunulan hizmetleri yönetmektir.
NML – Ağ Yönetimi Katmanı
Ağ ve ağ hizmetlerini kullanan sistemlerin, kapasite, çeşitlilik ve tıkanıklıklarını yönetmek. Yapılandırmak, kontrol ve ağ gözetimini sağlamaktır.
EML – Eleman Yönetim Katman
Ağları ve sistemleri içeren öğeleri yönetmek, yedeklemek, donanım ve yazılım ürünlerinin bakımını sağlamak, taşıma işlemlerini, alarm yönetimi de dâhil olmak üzere, her bir ağ unsurları yönetmektir.
NEL – Ağ Elemanı Katmanı
Anahtarlar, yönlendiriciler, dağıtım sistemlerinin yönetimini içerir; örneğin bir ağ elemanı yönlendiricilerde yol belirlemesine, anahtarlarda sistemlerin ilgili yerlerle haberleşmesini sağlamaktır.
FCAPS (Hata, Ayar, Muhasebe, Performans, Güvenlik)
Fault – Hata Yönetimi
Hata Yönetimi telekomünikasyon ağı ve çevresinin anormal operasyon tespiti, yalıtımı ve düzeltme sağlayan işlevler kümesidir. Hata yönetimi servisi sistemin sürekli ayakta kalmasını sağlar. Bunları da aşağıdaki analizler ve kontroller ile yapabiliriz;
- Arıza Algılama
- Arıza Düzeltme
- Arıza İzolasyonu
- Ağ Kurtarma
- Alarm Filtreleme
- Alarm Üretimi
- Korelasyon Temizlemesi
Configuration – Ayar Yönetimi
Ayar Yönetimi, ağ üzerinde çalışan tüm sistemlerin ayarlarının kontrollerini sağlamak, değişiklikleri belirlemek, veri toplamak ve olası problemlerde geri dönüşleri sağlamaktır. Bunları da aşağıdaki analizler ve kontroller ile yapabiliriz;
- Kaynak Kullanımı
- Ağ ayarları
- Yedekleme ve Geri Yükleme
- Veri tabanı Taşıma
- Kaynak Kapatma
- Değişim Yönetimi
- Ön Provizyon İçin Destek
- Envanter Varlık Yönetimi
Accounting – Muhasebe Yönetimi
Muhasebe Yönetimi, ağ hizmetlerinin kullanım ölçümü ve servis sağlayıcıya maliyetlerin belirlenmesini sağlar. Ayrıca hizmetlerin fiyatlarının belirlenmesini destekler. Bunları da aşağıdaki analizler ve kontroller ile yapabiliriz;
- Parça servis kaynak kullanımı
- Hizmetleri için maliyet
- Muhasebe Sınırı
- Birden fazla kaynak için maliyetleri birleştirmek
- Kullanım için belirlenen kotaların denetimleri
- Dolandırıcılık raporlama araçları
Performance – Performans Yönetimi
Performans yönetimi, ağ ve sistem kaynak performansını karakterize etmek ve hizmet ölçümlerinin kalitesinin periyodik toplanmasını sağlayıp ihtiyaca göre QOS tanımlamasını yapmaktır. Bu yönetimin hedefi, bir ağ tıkanıklığı ve darboğazları bulup sonraki eylemde bunları minimize etmektir. Bunları da aşağıdaki analizler ve kontroller ile yapabiliriz;
- Faydalanma ve hata oranları
- Tutarlı performans seviyesi
- Performans Veri Toplama
- Performans raporu oluşturma
- Performans Veri Analizi
- Raporlama Sorunu
- Kapasite Planlaması
- Performans verileri / istatistikleri toplama
Security – Güvenlik Yönetimi
Güvenlik Yönetimi, ağ denetim işlevlerine izinsiz ya da yanlışlıkla erişimi en aza indirmek için tasarlanmıştır. Güvenlik yönetim fonksiyonlarının gizliliği, veri bütünlüğü ve denetlenebilirliğini ve meşru kullanımını engellemek ile ilgilenir. Buna ek olarak, ağ yönetiminde güvenlik, bütün Yönetim Fonksiyonel Alanlarını ve tüm Telekomünikasyon Yönetim Ağı (TMN )işlemleri için gereklidir.
- Seçici kaynak erişimi
- Ağ mühendislerinin işlevlerini etkinleştirme
- Erişim günlükleri oluşturma
- Raporlama Güvenlik Alarm / Olay inceleme
- Veri Gizliliği
- Kullanıcı erişim hakları kontrolü
- Güvenlik ihlalleri ve girişimleri
- Güvenlik denetim izi günlüğü
Ağ Yöneticisi
Ağ yöneticisinin görevi, ağ sistemleri kurulurken ve kurulduktan sonra ağın çalışmasını kontrol altında tutarak kesintisiz hizmette olmasını sağlamaktır. Bunlar içerisinde de çıkacak problemlere karşı hazırlıklı olmalı ve çözüm süresini azami tutmak için önceden tedbir almalıdır. Bu amaçla ağ yöneticisi ağ üzerindeki istemci ve veri iletim performanslarını devamlı izlemeli ve problemler iyice kötüleşmeden önlemeye çalışmalıdır.
Veri iletişim altyapısına destek sağlamak, anahtarlar, yönlendiriciler, güvenlik duvarları, IPS ve IDS gibi ağ aygıtlarını yapılandırmak ve bu aygıtların sorunlarını gidermek. Ağ ile ilgili sorunları çözmek için satıcılarla, üçüncü şahıs profesyonel hizmetler ve ISP veya taşıyıcılar ile iletişim kurmak, ağ cihazları ve onların durumu gibi ağ Servis Seviyesi Anlaşmalarının uygunluğunu korumak olarak da detaylandırabiliriz. Görev ve Faaliyetlerini ise aşağıdaki listeleyebiliriz;
- Yönlendirici ve anahtarlama altyapı desteği konusunda uzman
- Organizasyon için veri ağı (yönlendirme ve anahtarlama) yeteneklerini sağlamak
- Yönlendiriciler, anahtarlar, güvenlik duvarları ve IDS / IPS dâhil olmak üzere ağ altyapısı için ekleme/taşıma/değiştirme desteği sağlamak
- Uygulama etki analizi yapın. Uygulamanın trafik modelleri analiz ve üretim bağlantıları etkisini belirlemek
- Ağ üzerinde QOS(Hizmet Kalitesi) oluşturun ve destek sağlamak
- Yönlendirici, anahtar ve firewall kurulumları da dâhil olmak üzere ağ donanım kurulumlarını gerçekleştirmek
- Hataları düzeltmek için taşıyıcılar ve servis sağlayıcıları ile iletişim kurmak
- Gereksinimleri ve iş üzerindeki etkisini belirlemek için iç ve dış iş birimleri ile irtibata geçmek
- Garanti talepleri, işletim sistemi hataları ve özellik yükseltmeleri ve yol haritası faaliyetleri için satıcı ile irtibata geçmek
- Ağ hata düzeltmeleri
- Bakım ve gerekli desteği sağlamak
- Danışmanlık ve ağ konularında teknik destek sağlamak
Ağ yöneticisinin diğer bir görevi de BT Yöneticisine rapor vermektir. Aynı zamanda bu pozisyon gerektiğinde ağ ile ilgili danışmanlık yapar ve yapılandırmaları ile yardımcı ekipler ile yakın bir şekilde çalışırlar.
Ağ yönetimi konusunda sizlerde uzmanlaşmak ve var olan veya yeni kurulan sistemleri hatasız ve sorunsuz kurulumlarını gerçekleştirmek istiyorsanız Bilge Adam ağ ve güvenlik eğitimlerine katılabilirsiniz.